Türkiye’nin dünyada oyun kuran, yöneten ülkelerden biri olmasını çok isterim. Bunun olabileceğine de inanırım. Neticesinde yüzyıllar boyunca dünyaya hükmetmiş bir neslin torunlarıyız. Ancak bunun kolay olmadığı da açık. Oyun kurabilmek için istikrarın, bütçe dengesinin ve gayrimenkul yatırımlarının daha fazlasına ihtiyacımız var. Bir başka deyişle bina, yol, köprü, havalimanı yaparak dünyaya kafa tutamazsınız. Üçüncü köprüyü ve havalimanını yaptığımızı gören global güçler Gezi kışkırtmasıyla dünya devi olmamızı engelledi lafı ise, en hafif deyimiyle popülizmdir. Tam tersine, yapacağınız her köprü ve otoyol  küresel emperyalizmin hoşuna gider. Konuyu merak edenler  John Perkins’in “Bir Ekonomik Tetikçinin İtirafları” adlı kitabını okuyabilirler.

Dünya’da ekonomik ve politik ortam giderek geriliyor, işler zorlaşıyor. Böyle bir dünyada ekonominiz zayıfsa sıkıntıya girmeniz daha kolaydır. Markalarınız, şirketleriniz faaliyet gösterdikleri pazarlarda vazgeçilmez durumdaysa dünyaya kafa tutarken daha rahat olursunuz. Dünyada oyun kurmak, pazar yaratmak zor iştir. Önkoşul olarak da birlik ve ekonomik güç gerektirir.

Hal böyleyken, yirmi yıldır danışmanlık yaptığım Türkiye iş dünyasındaki hakim yaklaşımın “taktik” seviyede olduğunu görüp “bu ne perhiz bu ne lahana turşusu” demekten kendimi alamıyorum. Şark kurnazlığı, Karadeniz kolaycılığı ve Orta Anadolu ucuzculuğu ile olmaz bu işler. Eğer oyun kurmak istiyorsak öncelikle taktik seviyenin bir üstüne, yani “stratejik” seviyeye çıkmamız gerekir. Derdimi takip eden tabloda net örneklerle anlatmaya çalıştım.

Önce hedefler koyup stratejik davranacağımız, sonra da oyun kuracağımız günlerin hayaliyle…

 

SEKTÖR	İ Ş    Y A P M A    B İ Ç İ M İ
	Oyun Kurmak / Pazar Yaratmak	Hedef Koymak + Stratejik Davranmak	Taktik / Popülist İşlerle Günü Kurtarmak
Sanayi	Sanayi 4.0 ve sonrası dönemi öngörmek, alternatifler geliştirmek, yeni-esnek çalışma şekilleri geliştirmek	Kritik-rekabetçi sektörleri ve potansiyel hedef pazarları belirleyerek oralara odaklanmak	Rastgele yatırım teşvikleriyle ülkedeki üretim kapasitesini (ve karsızlığı) artırmak, her tarafı OSB’lerle doldurmak
Tarım	Yerel tohum firmalarını küresel alanda desteklemek.  Endemik bitkiler, ekstrakt üretimi gibi alanlara odaklanmak	Coğrafi işaretler için pazarlama yatırımı yapmak.  Tarım arazilerini birleştirmek ve köye dönüş için ciddi teşvikler getirmek	Çiftçiye harçlık vererek oyu garantiye almak Biraz para kazandığında ise ithalat ile tehdit etmek
Sağlık	Tamamlayıcı tıp ve fitoterapiye yatırım yapmak, doğunun değerlerine batıda pazar yaratmak	Türkiye’yi bölgenin tıp merkezi yapmak, belli alanlara odaklanarak sağlık turizmini desteklemek	Popülist sağlık politikalarıyla verimsiz bir hastane sistemini fonlamak, ilaç fiyatlarını baskılamak
Eğitim	Yeni nesil eğitim teknikleri, teknolojileri ve okulsuz eğitim üzerine kafa yormak.	Türkiye’yi özellikle Orta Doğu ve Afrika için cazip yükseköğrenim merkezi yapmak	Her tarafı vasat üniversitelerle doldurmak Çoktan seçmeli sınav sistemine teslim olmak
Turizm	Bize özgü, yeni tatil konseptleri yaratmak, Yunanistan’la beraber Ege’yi Çin’e pazarlamak	Marka kent çalışmalarına paralel olarak hedef ülkelerde stratejik pazarlama çalışmaları yapmak	Ülkeyi her şey dahil otellerle doldurarak yıkıcı fiyat rekabetine sokmak, kaliteyi ve geliri düşürmek
Teknoloji	Teknolojide lider ülkelerle işbirlikleri yapmak, paylaşım ekonomisi için mevzuatı yenilemek, öncülük etmek	Özgün sosyalleşme yazılımları geliştirmek Bölgenin data merkezi olmak	Okullara tablet dağıtmak, inovasyon yarışmaları düzenlemek
Otomotiv	Elektrikli / yeni nesil araçlar üzerine uzun soluklu arge ve pazarlama çalışmaları yapmak	Ticari araçlarda ortak bir girişimle; otobüs, kamyon, traktör vb ürünlerde markalaşmak	Benzinli sedan otomobil üretimi için babayiğit aramak
Gıda	Helal gıda sertifikasyonunu globalleştirmek.  Yeni çay makinesi teknoloji çalışmaları yapmak	Fındık, lokum, helva, salep, zeytin gibi kültürümüze ait gıda ürünlerini global standartlarda pazarlamak	Fuarlara katılmak, vasat ürünlerle iç pazarda işi götürmek,  fiyat rekabetine girmek
Perakende	Kahvaltımızı, geleneksel ürünlerimizi sağlıklı gıda trendi paralelinde dünyaya yaymak	LCWaikiki, BİM, Simit Sarayı gibi birkaç işini bilen markayı global arenada desteklemek	AVM üstüne AVM, market üstüne market açmak
Gayrimenkul	Şehirleşmede, şehir yaşamında yeni, sürdürülebilir konseptler geliştirmek	Marka kent çalışmalarıyla ülkenin tüm bölgelerinde katma değer artışı sağlamak	İstanbul’da kent dokusunu bozan dev karma projeler yaparak bunları yabancılara pazarlamak
Ulaştırma	Geleneksel hava ve demir yoluna alternatif ulaşım sistemleri  ve paylaşım ekonomisi üzerine kafa yormak	Bölgesel hub olarak ürün ve insan taşımacılığında dünyayı birleştiren bir pozisyon edinmek	İç piyasada oy getirecek tercihlerle yollar, otogarlar, dev havalimanları yapmak.
Futbol	Bölgenin popüler, takip edilen, yükselen ligi olmak, kuralları zorlamak	Süper lige, kulüplere hedefler koymak ve uygun stratejilerle, sabırla farklı markalar inşa etmek.	Havalı teknik direktörler, sönmekte olan yıldızlar transfer etmek. Hakemlerle uğraşmak.
Müzik	Dünya müziğine yeni tınılar,  tatlar getirmek	Türk ezgilerini global standartlarda uygulayan sanatçılara destek vermek, küresel düşünmek	İç piyasada ekstralarla güzel para yapmak ve yarışmalarla rating almak